KHÁM PHÁ NGÔI CHÙA 140 TUỔI CỦA NGƯỜI KHOME VÀ NÉT ĐẸP NGƯỜI KHOME

Ngôi chùa Khmer hơn 140 năm tuổi ở An Giang

Không chỉ là nơi tu hành của các nhà sư theo phái Nam Tông, chùa còn là điểm sinh hoạt văn hóa của đa số bà con dân tộc Khmer trong khu vực.
Những ngôi chùa Khmer được xem như một biểu tượng văn hóa vật chất, tinh thần của đồng bào với những đặc điểm kiến trúc hết sức độc đáo và đặc sắc. Trong kho tàng di sản kiến trúc ở Đồng bằng sông Cửu Long, ngôi chùa Khmer có một vị trí hết sức quan trọng bởi ý nghĩa lịch sử, nghệ thuật và xã hội của nó trong đời sống tinh thần của người dân.
Đối với đồng bào khmer, chùa không chỉ đơn thuần là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, mà còn là niềm tự hào, là công trình kiến trúc duy nhất cất giữ, trưng bày các tác phẩm điêu khắc, mỹ thuật của các nghệ nhân dân gian Khmer và là nơi lưu giữ, truyền bá những tinh túy trong đời sống văn hóa – xã hội.
Kiến trúc chùa Mới là sự kết hợp hài hoà giữa nghệ thuật trang trí của văn hoá Khmer và thiết kế đầy màu sắc của văn hóa Angkor. Từ cổng, mái, cột chùa đến kiến trúc bên trong, tất cả đều có tượng hình đầu chim, tiên nữ và thần rắn Naga.
Được xây dựng theo kiến trúc Angkor và do ảnh hưởng của ba dòng văn hóa, tín ngưỡng gồm văn hóa dân gian, đạo Bà-la-môn và Phật giáo nên kiến trúc chùa Khmer ở An Giang độc đáo và mang nhiều giá trị thẩm mỹ.
Mỗi ngôi chùa bao gồm nhiều khu vực kiến trúc như: Chính điện, sala, các dãy nhà tăng, nhà thiêu, nhà tháp để cốt. Toàn bộ giá trị của nghệ thuật kiến trúc tập trung chủ yếu nhất ở ngôi chùa chính điện, được xây dựng ở vị trí trung tâm và nền cao hơn so vơi các công trình khác. Chính điện còn là nơi tiêu biểu của nghệ thật kiến trúc, chạm khắc, trang trí của người Khmer.
Chùa có một gian chính, đồng thời là chánh điện, trần cao. Tượng Phật Thích Ca ngồi trên đài sen được đặt ở giữa. Trên vách tường đã cũ ghi năm xây chùa là 2421 (Phật lịch, 2019 là năm thứ 2563).
Bao quanh tượng Phật là những chi tiết chạm trổ sắc sảo với màu sắc sặc sỡ.
Tượng Phật Thích Ca Mâu Ni được đúc, chạm khắc rất đẹp ở nhiều tư thế đứng, nằm, ngồi. Đó là thể hiện sự đa dạng, phong phú của ý nghĩa đạo đức và vẻ đẹp của Đức Phật. Ở ngôi chính điện còn là nơi lưu giữ của cải quý báu của nhà chùa và dân chúng dâng cúng.
Một điểm vô cùng đặc biệt trong các ngôi chùa Khmer ở An Giang là những bức bích họa được vẽ kín các mặt tường gian chính điện. Nội dung chủ yếu của những bức tranh tường này là kể lại cuộc đời của Đức Phật Thích Ca từ lúc sinh ra cho đến khi tu thành đạo hạnh.
Đây không chỉ là nơi thờ Phật, nơi lưu giữ hài cốt của tổ tiên, mà còn là nơi diễn ra những sinh hoạt cộng đồng của đồng bào Khmer.

Bên trong chánh điện có những bức phù điêu, hình ảnh Đức Phật Thích Ca.
Bên ngoài điện chính là hàng dài tháp đựng cốt của Phật tử nép mình dưới tán cây thốt nốt. Các ngôi tháp có nhiều kích cỡ khác nhau, thể hiện điều kiện của mỗi gia đình. Ngoài ra, xung quanh các công trình kiến trúc là vườn hoa, ao nước tạo nên một không gian tâm linh linh thiêng, trầm mặc. Từ những họa tiết, hoa văn sắc sảo bên ngoài, cho đến vẻ đẹp lộng lẫy của những bức phù điêu, tranh Phật bên trong gian thờ phụng… tất cả dễ tạo cho người ta cảm giác đi vào chốn bồng lai.

Ông Chau Phol làm công quả ở đây hơn 50 năm cho hay, ngôi chùa vẫn giữ nguyên kiến trúc xưa. “Chúng tôi vừa cho khánh thành một gian nhà dùng để đãi khách và tổ chức các lễ hội trong năm”, ông nói.
Chùa có không gian rộng rãi, nhiều cây xanh. Du khách đến đây có thể nghe ông Phol kể về lịch sử chùa Mới, dù ông nói tiếng Việt không rành.
Theo nghi thức truyền thống của người Khmer, cứ đến lễ hội hoặc dịp đặc biệt, người dân và Phật tử sẽ cùng đến chùa để chuẩn bị. hoạt động làm hoa thủ công từ bắp chuối để trang trí trong lễ khánh thành gian nhà mới của chùa.
Lễ Sen Đôn Ta của đồng bào Khmer được tổ chức với nhiều hoạt động đan xen, thể hiện sự biết ơn công đức của tổ tiên, ông bà, cha mẹ, những người đã khuất; đồng thời, cầu an cho bản thân, gia quyến và những người còn còn tại thế.
Lễ Sen Đôn Ta được bắt nguồn từ tín ngưỡng xa xưa của người dân tại phum sóc Khmer trước khi Phật giáo Nam tông du nhập miền nam Việt Nam. Nam Bộ vốn là vùng đất ngập nước, cư dân thường di chuyển bằng ghe, xuồng và sinh sống chủ yếu bằng nghề nông, trồng lúa nước. Trong truyền thống canh tác lúa mùa trước đây, bà con bắt đầu xuống giống từ đầu năm, khi bắt đầu mùa mưa theo Khmer lịch cho đến khi mùa Đôn Ta đến cũng là lúc hoàn thành mùa gieo cấy. Rảnh tay khỏi việc đồng áng, đồng bào Khmer thường xuyên gặp gỡ, thăm hỏi ông bà, cha mẹ ở xa và dâng tặng những món quà quê, cây nhà lá vườn như bánh trái, hoa quả…
Theo lễ nghi truyền thống, lễ Sen Đôn Ta thường được tổ chức trong thời gian 16 ngày với 4 nghi thức chính: lễ đặt cơm vắt (Bos Bai Ben), lễ cúng ông bà (Sen Đôn Ta), lễ rước ông bà (Phchum Ben) và lễ đưa tiễn ông bà (chun Đôn Ta). Tuy nhiên, cách gọi Sen Đôn Ta của người Khmer Nam Bộ đối với lễ hội này chủ yếu nhằm vào hai nghi thức chính: cúng ông bà tại nhà và đặt cơm vắt (Bos bai ben) tại chùa, gọi chung là Sen Đôn Ta.

Nguồn: https://tezme.vn

Xem thêm bài viết khác: https://tezme.vn/du-lich/